Rust en regelmaat bij kinderen – ook als ik mijn kind volg?

Als moeder geloof ik heilig in het volgen van je kind. In de signalen die ze geven. In hun tempo. En toch… vind ik rust en regelmaat minstens zo belangrijk. Juist bij jonge kinderen. Is dat tegenstrijdig? Niet als je weet hoe het één het ander kan versterken.

In deze blog neem ik je mee in hoe rust en regelmaat werkt bij jonge kinderen, wat de wetenschap hierover zegt én hoe je als bewuste ouder de balans vindt tussen structuur bieden en je kind blijven volgen. Want ja, het kan allebei.

Wat is rust en regelmaat bij kinderen eigenlijk?

Rust betekent voorspelbaarheid: weten waar je aan toe bent, zonder constante prikkels of onverwachte wendingen. Regelmaat draait om herkenbare patronen in de dag. Denk aan vaste momenten voor opstaan, eten, spelen, ontprikkelen en slapen.

Voor een jong kind is dat geen luxe, maar een basisbehoefte. Het helpt om grip te krijgen op de wereld, beter om te gaan met prikkels en emoties te leren reguleren.

En nee – dat hoeft geen strak schema te zijn. Het gaat om een dagritme dat terugkomt en veiligheid biedt.

Structuur bieden én je kind volgen – hoe werkt dat?

Bewust ouderschap betekent niet dat je elk gedrag goedkeurt. Het betekent dat je kijkt waar gedrag vandaan komt – en je daarop afstemt.

Voorbeeld: aankleden Stel: je kind weigert zich aan te kleden. Het lijkt koppigheid, maar misschien is het overprikkeld of zoekt het controle. In plaats van te duwen, begin je met erkenning:

“Je hebt echt geen zin om je aan te kleden hè? Het is ook lastig als je nog moe bent.” (wacht even)

“We gaan nu beginnen. Kies jij of je eerst je broek of je trui aantrekt?”

Je volgt de emotie, maar biedt wél een duidelijke structuur. Zo ontstaat rust én samenwerking.

Waarom is structuur belangrijk voor het dagritme van jonge kinderen?

Het brein van jonge kinderen is volop in ontwikkeling. Volgens het Center on the Developing Child (Harvard, 2021) helpt voorspelbaarheid bij de ontwikkeling van zogeheten executieve functies: zelfregulatie, aandacht en flexibiliteit.

Structuur helpt kinderen omdat ze nog niet zelfstandig overzicht of rust kunnen creëren. Het is dus geen controlemiddel, maar een stevige steunpilaar.

Voorbeelden uit de praktijk:

• Een kleuter die na schooltijd boos uitvalt, is vaak overprikkeld. Een vast moment van ontprikkeling (bijvoorbeeld met klei, water of een rustactiviteit) helpt om te ontladen.
• Een peuter of kleuter die bij elke overgang “nee!” zegt, oefent met autonomie. Een visuele dagplanning met kleine keuzemomenten biedt houvast én vrijheid.

Structuur en verbinding combineren bij opvoeding

In Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen benadrukt psychotherapeut Philippa Perry dat structuur pas werkt als het vanuit verbinding komt. Niet: “omdat ik het zeg”, maar: “ik ben er voor je.”

Kinderen voelen het verschil. Structuur voelt veilig als het met liefde en afstemming komt. Jij bent als ouder de stabiele kapitein op het schip.

Regels binnen bewust ouderschap – met ruimte voor emotie

Bewust ouderschap betekent niet dat alles mag. Juist duidelijke, voorspelbare grenzen geven veiligheid. Het verschil zit in hoe je die grenzen aanbiedt.

Voorbeeld: bedtijd “We gaan zo naar bed.”

“Ik zie dat je nog niet wilt stoppen met spelen. Dat is lastig hè?” (pauze)

“De dag is voorbij. We gaan nu afsluiten. Kies jij welk boekje we lezen?”

Je erkent de emotie en houdt tegelijk koers. Duidelijk én zacht. Kinderen voelen zich gezien én veilig.

Structuur aanbrengen met visuele dagplanners en emotiekaarten

Bij ons thuis gebruiken we een houten routineplankje. Onze zoon ziet in één oogopslag wat er komt. Geen eindeloze herhaling meer, geen strijd – het plankje vertelt het verhaal. En op moeilijke dagen kunnen we erop terugvallen.

👉 Bij Sprout&Joy vind je visuele dagplanners voor kinderen vanaf 3 jaar, die structuur brengen zonder woorden. Speels, overzichtelijk en afgestemd op het tempo van je kind.

En ook voor jongere kinderen zijn er hulpmiddelen. Denk aan emotiekaarten, waarmee kinderen vanaf 2,5 jaar leren om gevoelens te herkennen en benoemen. Jij als ouder kunt helpen door te zeggen:

“Je kijkt boos. Klopt dat? Was het moeilijk om te stoppen?” Zo ontstaat taal voor wat er binnenin speelt – en dat geeft ruimte voor rust.

Samenvatting – Rust en regelmaat in bewust ouderschap

• Rust en regelmaat geven kinderen grip op hun dagritme.
• Volg je kind in emotie, bied structuur in gedrag.
• Structuur helpt bij overprikkeling, grenzen geven veiligheid.
• Visuele hulpmiddelen zoals routinekaartjes en emotiekaarten maken het concreet.
• Verbinding en duidelijkheid gaan hand in hand bij bewust opvoeden.

Bronnen

• Ferretti, L. K., & Bub, K. L. (2017). The influence of family routines on the resilience of low-income preschoolers.
• Center on the Developing Child – Harvard University. Executive Function & Self-Regulation. https://developingchild.harvard.edu
• Staples, A. D. et al. (2015). Bedtime routines and children's nighttime sleep.
• Perry, P. (2019). Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen.